นาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ

นาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ

              การร่ายรำแบบชาวบ้านหรือเรียกกันตามท้องถิ่นว่า “ฟ้อน” นั้นมีหลายชนิดแต่ละชนิดมีลักษณะประจำของมันเอง เช่น ลักษณะการก้าวเท้า สวมเล็บ ยกเท้าสูงกระตุกส้นย่อตัวฯลฯท่ารำต่างๆเลียนแบบอากัปกิรอยาที่ใช้อยู่ในชีวิตประจำวันแล้วนำมาประดิษฐ์ให้สวยงามและมีศิลป์ยิ่งขึ้นชนิดของการร่ายรำพื้นเมืองของอีสานเหนือที่ปฏิบัติกันอยู่มีดังนี้

รูปภาพ นาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ

หมอลำ

             การร่ายรำของหมอลำ

หมอลำหมายถึงนักร้องเพลงพื้นเมืองอีสาน การลำก็คือการร้องเพลงพื้นเมืองนั้นเอง การลำมีอยู่หลายทำนอง เช่น ทำนองลำสั้นหรือลำกลอน ลำยาวหรือลำล่องของ (ล่งโขง) หรือลำล่อง ลำเต้ย ลำเพลิน การแสดงของหมอลำแต่ละครั้งจะประกอบด้วยทำนองเหล่านี้ และบางขั้นตอนหมอลำจะลำพร้อมกับร่ายรำไปด้วย เช่น

             ลำกลอนเกี้ยว

เป็นการลำทั่วไประหว่างหมอลำชายกับหมอลำหญิง เป็นการทดสอบความรู้ของอีกฝ่าย

             ลำเต้ย

มีทำนองการลำโดยเฉพาะใช้ในการเกี้ยวพาราสีระหว่างหมอลำชายกับหมอลำหญิงด้วยคารมกลอน

    หมอลำหมู่   การลำหมู่เป็นการแสดงหลายคน แสดงเป็นเรื่องราวคล้ายลิเกผู้แสดงแต่งตัวแต่งกายให้เหมาะสมกับฐานะตามท้องเรื่อง เรื่องที่นำมาแสดงได้จากนิทานหรือ วรรณคดีพื้นเมืองอีสาน ตัวแสดงที่สำคัญจะฟ้อนรำท่าทีอ่อนช้อยสวยงามส่วนตัวตลกมักใช้ท่าทางที่ชวนขบขัน

   ดนตรีที่ใช้ประกอบ คือ แคน พิณ ฉิ่ง ฉาบ และกลอง

เซิ้งการเซิ้งเป็นการเลียนแบบชีวิตประจำวันมีหลายอย่างและมีผู้คิดประดิษฐ์เพิ่มเติมขึ้นมาใหม่อยู่เสมอเช่นเซิ้งสวิง(เครื่องมือจับปลา)เซิ้งกระติบข้าวเซิ้งสาวไหมการเซิ้งเป็นเอกลักษณ์ของชาวอีสานเหนืองานเทศกาลมหรสพคบงันต่างๆถ้าขาดเซิ้งไปจะทำให้บรรยากาศของงานกร่อยไปมากที่เดียว

ดนตรีที่ใช้ประกอบ

วงดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบเป็นวงผสมมีแคนพิณซอและเครื่องประกอบจังหวะต่างๆเช่นกลองยาวฉิ่งฉาบฆ้องและกรับโดยเฉพาะกลองยาวจะใช้หลายใบเพื่อเน้นจังหวะและความครึกครื้น สนุกสนาน

        ฟ้อนผู้ไทยหรือภูไท

การฟ้อนผู้ไทยใช้จังหวะช้าเพื่อแสดงออกถึงความสวยงาม ความอ่อนช้อยละมุนละไมช้ากว่าจังหวะเซิ้งซึ่งจัดเป็นประเภทรำอีกหนึ่งเท่าตัว กล่าวคือผู้ฟ้อนผู้ไทก้าวไปหนึ่งก้าวเซิ้งจะรำไปได้สองก้าวหรือถ้าเปรียบเทียบกับจังหวะดนตรีฟ้อนผู้ไทยก้าวเท้าตามโน๊ตตัวดำเซิ้งก้าวเท้าตามจังหวะตัวเขบ็ตหนึ่งชั้น

        ดนตรีที่ใช้ประกอบ  

      เป็นวงดนตรีพื้นเมืองผสม ประกอบด้วยแคน ซอ และเครื่องจังหวะต่าง ๆ

        แสกเต้นสาก

    เต้นสากเป็นการรำกระทบไม้แสกเต้นสากหมายถึงการรำกระทบไม้ของชาวแสกและกระทำอยู่ในกลุ่มตนการเต้นสากเป็นการเต้นประกอบการร่ายรำตามจังหวะกระทบของไม้ไผ่หลายคู่คนเต้น4คน คนกระทบเรียกว่าสากคู่ละ2คนหากใช้ไม้สาก6คู่ก็จะต้องใช้คนกระทบไม้จำนวน12คนคนตีกลองหนึ่งคนและตีฉิ่งอีกหนึ่งคน

       ดนตรีที่ใช้ประกอบ

                กลอง ฉิ่ง

       ฟ้อนผีฟ้าหรือผีหมอ

 ผีฟ้าหรือผีหมอเป็นความเชื่อของชาวพื้นเมืองอีสานเกี่ยวกับเรื่องวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้วที่ต้องการที่ยึดที่อยู่เป็นหลักแหล่งผู้ที่วิญญาณต้องการอยู่ด้วยมักเป็นญาติและสามารถรู้ได้โดยที่ตนเองล้มป่วยลงเมื่อไปหาหมอทางไสยศาสตร์และพบว่าเป็นวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้วอยากมาอยู่ด้วยการฟ้อนผีฟ้าหรือผีหมอเป็นการฟ้อนที่ไม่มีระเบียบแบบแผนหรือใช้หลักทางนาฏศิลป์แต่อย่างไรการเคลื่อนไหวเป็นไปตามจังหวะกลองและดนตรี